As asociacións de fiscais téñeno claro: o novo fiscal xeral proposto polo Goberno, o maxistrado José Manuel Maza Martín, deberá de afrontar o reto de "preparar á institución" para asumir a instrución das causas penais, que ata agora corresponde aos xuíces.
Así o manifestou a DXustiza o portavoz da Asociación de Fiscais (AF), Emilio Frías, que amosou a disposición da entidade, de perfil conservador e maioritaria na carreira fiscal, a colaborar con Maza neste e outros asuntos do máximo interese para o Ministerio Público.
Tras felicitar a Maza ante o seu eventual nomeamento, o portavoz agradeceu o "excelente traballo" levado a cabo desde xaneiro de 2015 por Consuelo Madrigal "nestes anos difíciles" para o Ministerio Fiscal, en alusión á aplicación da reforma da Lecrim e á acción da Fiscalía ante o desafío soberanista catalán.
Frías sinalou como outro punto de especial atención a modernización da Fiscalía nas novas tecnoloxías dixitais e a coordinación dos sistemas informáticos entre todos os territorios do Estado.
En canto ao feito de que sexa precisamente un maxistrado quen deba de representar a todos os fiscais nun momento crucial para a carreira, o representante de AF restoulle importancia a este feito, e afirmou que a súa condición de xuíz non incidiu nos "erros e acertos" de ningún dos fiscais xerais que o antecederon, o último deles Cándido Conde-Pumpido, maxistrado do Tribunal Supremo do mesmo xeito que Maza.
Pola súa banda, o presidente da Unión Progresista de Fiscais (UPF), Álvaro García Ortiz, manifestou unha "certa tristura" polo feito de que o Goberno non buscase entre os fiscais en exercicio a quen os represente na transición entre o modelo de instrución actual e o que finalmente se implante. "Parece coma se fose máis fácil que sexa capitaneada por un xuíz que por un fiscal", sinala.
Con todo, non deixou de lembrar a sensibilidade mostrada cara á carreira fiscal por xuíces que foron tamén fiscais xenerais, como o propio Conde-Pumpido ou Carlos Granados, ambos os nomeados por gobernos socialistas.
En canto á reforma legal que deberá atribuír a instrución aos fiscais, García Ortiz afirma que a súa utilidade dependerá "do papel que se lle queira outorgar ao fiscal, se se trata dun instrutor sometido a unha tutela xudicial absoluta, como no anteproxecto de Gallardón, ou só cun control final da investigación por parte do xuíz".
Para o presidente de UPF, a ecuación é simple: "canto máis poder se lle outorgue ao fiscal como investigador, máis autonomía terá na súa función e gustará menos ao executivo e aos xuíces".
García Ortiz recoñece que se trata dunha reforma profunda que, por tanto, requirirá "dun pacto de Estado sobre a Xustiza e unha establidad política" que o faga posible. E, en todo caso, a aplicación desa futura lei orgánica comportaría unha "vacatio legis de varios anos" antes de entrar en vigor.
A AF, pola súa banda, non cre que se avance cara a un modelo que someta a tutela xudicial ao fiscal investigador, posto que "sería antieconómico e ineficiente, redudante e innecesario", precisa Emilio Frías. Con todo, non exclúe a creación de "un xuíz de garantías para situacións que afecten a dereitos fundamentais" durante a investigación dunha causa.
Declaracións do ministro
O ministro de Justicia, Rafael Catalá, defendeu o luns a idoneidade de José Manuel Maza e salientou "as capacidades, coñecementos e o talante persoal" para dirixir a Fiscalía ante unha modificación do código procesal penal que suporá unha "reorganización profunda" dos xulgados e tribunais. Engadiu que a figura do fiscal investigador é a propia da Europa continental e España "é o único país que mantén a figura do xuíz instrutor".
Agora será o Consello Xeral do Poder Xudicial o que avalíe a idoneidade do candidato, paso previo á comparecencia do futuro fiscal xeral na Comisión de Xustiza do Congreso dos Deputados. A partir de aí, o Consello de Ministros ten un mes de prazo para proceder ao nomeamento.
